ปลาแห้งแตงโม : อาหารคลายร้อนของไทยแต่อดีต

ในยามที่แสงแดดแผดเผาและอากาศร้อนระอุ ชาวบ้านในสมัยก่อนมักหาวิธีคลายร้อนด้วยอาหารที่มีรสชาติเย็นชื่นใจ หนึ่งในนั้นคือ "ปลาแห้งแตงโม" ของว่างที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานและเป็นที่นิยมในหลายพื้นที่ของประเทศไทย โดยเฉพาะในภาคกลางและภาคเหนือ

ปลาแห้งแตงโมเป็นอาหารที่เกิดจากภูมิปัญญาของคนไทยในการถนอมอาหารและใช้วัตถุดิบตามฤดูกาล ในช่วงฤดูร้อนที่แตงโมออกผลมาก ชาวบ้านจึงนำมาประยุกต์เข้ากับปลาแห้งที่มีอยู่แล้ว สร้างสรรค์เป็นอาหารว่างที่มีรสชาติกลมกล่อม ทั้งหวาน เค็ม และเปรี้ยวติดปลาย

การทำปลาแห้งแตงโมนั้นเริ่มจากการเลือกแตงโมลูกใหญ่ สด และหวานฉ่ำ ปอกเปลือกและหั่นเป็นชิ้นบางๆ จากนั้นนำปลาช่อนตากแห้งมาฉีกเป็นฝอย คลุกเคล้ากับน้ำตาลทราย น้ำปลา และพริกป่น บางสูตรอาจเพิ่มมะนาวเพื่อเพิ่มรสเปรี้ยว นำส่วนผสมทั้งหมดมาโรยกับแตงโมที่หั่นไว้ พร้อมรับประทานได้ทันที

ความนิยมของปลาแห้งแตงโมนั้นมีมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 โดยมีการบันทึกไว้ในตำราอาหารโบราณหลายเล่ม รวมถึงในหนังสือ "แม่ครัวหัวป่าก์" ของท่านผู้หญิงเปลี่ยน ภาสกรวงศ์ ซึ่งในสมัยนั้นมีชื่อว่า "ผัดปลาแห้งแตงอุลิต" นับเป็นหลักฐานสำคัญที่แสดงให้เห็นถึงความนิยมของอาหารชนิดนี้ในหมู่ชนชั้นสูงของสยามในยุคนั้น

นอกจากความอร่อยแล้ว ปลาแห้งแตงโมยังมีคุณค่าทางโภชนาการที่น่าสนใจ แตงโมอุดมไปด้วยวิตามินเอ วิตามินซี และไลโคปีน ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย ในขณะที่ปลาแห้งให้โปรตีนและแคลเซียมสูง ทำให้เป็นอาหารว่างที่ให้พลังงานและสารอาหารครบถ้วน

แม้ว่าในปัจจุบัน ความนิยมของปลาแห้งแตงโมอาจลดลงไปบ้างเมื่อเทียบกับในอดีต แต่อาหารว่างชนิดนี้ก็ยังคงมีให้เห็นในร้านอาหารไทยโบราณหลายแห่ง และในครัวเรือนที่ยังคงสืบทอดสูตรอาหารโบราณ เป็นการรักษาไว้ซึ่งรสชาติและวัฒนธรรมการกินแบบไทยๆ ที่สะท้อนให้เห็นถึงภูมิปัญญาในการใช้วัตถุดิบท้องถิ่นและการถนอมอาหารของบรรพบุรุษ

ปลาแห้งแตงโม จึงไม่เพียงแต่เป็นของว่างที่ช่วยคลายร้อนในฤดูร้อนเท่านั้น แต่ยังเป็นอาหารที่บอกเล่าเรื่องราวทางวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ของชาวไทยได้เป็นอย่างดี สะท้อนให้เห็นถึงความเรียบง่ายแต่แยบยลในการสร้างสรรค์อาหารของคนไทยในอดีต

ซึ่ง "ณ บวร" ก็มีเมนู ปลาแห้งแตงโม ที่ปรุงตามแบบฉบับดั้งเดิมไว้บริการทุกท่านที่มาเยือนเช่นกัน

#ณบวร #nabowon #อาหารไทยต้นตำรับ